Psikiyatride  Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry 2010; 2(4):516-531  (Çevrimiçi  yayın tarihi - Online publication date: 20 Haziran 2010 / June 20, 2010)
 
  Uçucu Madde Bağımlılığı ve Tıbbi Sonuçları
  Inhalant Dependence and its Medical Consequences
   
  Mehmet Hamid Boztaş, Özden Arısoy
   
  Özet
  Uçucu madde terimi oda sıcaklığında buharlaşabilen maddeler için kullanılır. Uçucu maddeler hızlı, keyif verici, hafif sarhoşluk yapan etkileri nedeniyle tercih edilirler. Uçucu maddeleri içeren ürünler, ucuz, kolay bulunan yasal maddelerdir ve toplumda sık kullanılır. Türkiye’de ortaöğrenimde uçucu madde kullanım sıklığı %5.1 civarındadır. Uçucu madde bağımlılığı en sık 14- 15 yaşlarında görülür. Madde kullanımına başlama yaşı 5- 6 yaşlarına kadar inebilir. Uçucu madde madde bulunan ortamlarda çalışan erişkinlerde bağımlılık daha yüksek olasılıktır. Uçucu madde kullanımı sosyoekonomik olarak dezavantajlı gruplarda, sokak çocuklarında, suç, hapishane yaşantısı, depresyon, özkıyım girişimi, antisosyal tutumlar, aile dağınıklığı veya çatışmaları, geçmişinde kötüye kullanım, şiddet ya da başka madde kullanım öyküsü olanlarda ve izole yaşayan topluluklarda sıktır. Uçucu maddeler grup olarak nitritler dışında alkole benzer depresan etkiye sahiptir. Beyin görüntüleme çalışmaları kronik kullanımda serebrum, serebellum ve beyin sapında yaygın atrofi, ventriküler dilatasyon ve sulkuslarda genişleme olduğunu göstermiştir. Uçucu madde bağımlılarında beyin görüntüleme çalışmalarıyla ortaya konan yıkım diğer bağımlılıklara göre daha fazla ve ağırdır. Uçucu madde bağımlılığında örtülü kullanımla mücadele önemlidir. Koruyucu yaklaşımlarda alt kültürlere ve topluluklara özgü farklı yaklaşımlar kullanılmalıdır. Tüm uçucu madde kullanılan maddeleri kısıtlamak çok fazla madde içerisinde uçucu madde maddeler olduğu için pratik değildir. Zararlı maddeleri içeren ürünleri gösteren etiketler kullanılabilir ancak bu yaklaşım maddelerin çocuklar ve ergenler tarafından daha kolay tespit edilmesine yol açabilir. Uçucu madde bağımlılığının ciddi sonuçları olmasına rağmen önleme ve tedaviyle ilgili araştırmalar yeterli gözükmemektedir. Gelecekteki araştırmalar önleme ve tedaviye odaklanmalıdır. Türkiye’de madde kullananların önemli bir kısmı sokaklarda yaşadığı ve kullanım ergenlerde yoğunlaştığı için bu alt gruplara özel önem verilmesi faydalı olacaktır.
  Anahtar Sözcükler: Uçucu Madde, İnhalan, Bağımlılık, Bilişsel Bozukluk
   
  Abstract
  The term of inhalants is used for matters easily vapors. Inhalants are preferred for rapid, positive reinforcement and mild high effects. Products including inhalants are cheap, accessible, legal substances and are prevalently used in community. The prevalence of inhalant use in secondary schools in Turkey is about 5.1%. Inhalant substance dependence is generally observed within 14-15 age group. Age at first use could be as low as 5 to 6 years of age. Substance dependence is more probable in adults working in substance existing places. Inhalant usage is common in disadvantaged groups, children living in street, people with history of crimes, prison, depression, suicide, antisocial attitudes and conflict of family, history of abuse, violence and any other drug dependence and isolated populations. Inhalants are absorbed from lungs, after performing their quick and short effect metabolized by cytochrom P450 enzyme system except inhalant nitrites group which has a depressing effect like alcohol. In chronic use general atrophy, ventricular dilatation and wide sulcus were shown in cerebrum, cerebellum and pons by monitoring brain. Defects are mostly in periventricular, subcortical regions and in white matter. Demyelinization, hyperintensity, callosal slimming and wearing off in white and gray matter margins was also found. Ravages of brain shown by brain monitorisation are more and serious in inhalant dependence than in other dependences. It is important to decrease use of inhalants. Different approaches should be used for subcultures and groups in prevention. Prohibiting all the matters including inhalant is not practical as there are too many substances including inhalants. Etiquettes showing harmful materials can be used but this approach can also lead the children and adolescents recognize these substances easily.. Despite determintal effects of inhalant dependence, there are not yet sufficient number of studies conducted on prevention and treatment. Future studies should focus on these issues. As majority of inhalant users are adolescents who are living in streets, identification of these groups in detail could be beneficial for planning and implementation of future interventions.
  Keywords: Inhalant, Substance Use, Dependence, Cognitive Impairment
   
  Full Text /Tam Metin  [PDF]